2012 yılının hemen başlarıydı, sonradan kendisinden çok şey öğrendiğim Türkiye’nin önemli doğal yaşam fotoğrafçılarından Oktay Kuşoğlu ile İzmir Kuş Cenneti’nde karşılaştım. Ben o sıralar gün batımı, gündoğumu, flamingolar gibi fotoğraflar çekiyorum, ama daha çok fotoğraf çekmeyi öğreniyorum, hoş hala öğreniyorum ya. Sohbet sırasında, bana kuşlara daha yakın olmayı deneyerek onları fotoğraflamaya yoğunlaşmamı ve bununla ilgili Türkiye’nin en önemli veri tabanına sahip olan TRAKUŞ’a üye olmamı, fotoğraflarımı orada paylaşmamı önerdi. Benim TRAKUŞ üyeliğim ve kuş fotoğrafçılığım 2012 yılının Şubat ayında böyle tesadüfi bir hikaye ile başladı. O günden beridir, başta İzmir olmak üzere hem yurtiçinde hem de yurtdışında kuş fotoğrafları çekiyorum. Ne var ki, zaman içerisinde, bu uğraşın kuş fotoğrafçılığı ile sınırlı kalamayacağını öğrendim, çünkü iyi bir kuş fotoğrafı, ekipman katkısının ötesinde, ciddi bir kuş ve coğrafya bilgisi gerektiriyordu. Bu nedenle, bir ornitolog kadar olmasa bile, türler hakkında daha fazla bilgi sahibi olmaya, gittiğim yerlerde gözlem yapmaya, ses dinlemeye, o sesleri türlerle çakıştırmaya daha fazla zaman harcamaya başladım. Yaptığım ilk hayırlı işlerden birisi, 2014 yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ornitoloji Araştırma Merkezi Cernek Kuş Halkalama İstasyonu’nda, Samsun’da Kızılırmak deltasında gönüllü olarak çalışmak oldu. Orada çok şey öğrendim, bütün gün kuşlarla birlikte olmak çok güzeldi, ağlarla istasyon arasında geçen günler boyunca, bırakın arazi yapmayı, neredeyse fotoğraf bile çekemiyordum desem yeridir. İkinci hayırlı işim ise iki yıldır Türkiye Üreyen Kuş Atlası Projesi kapsamında gönüllü olarak birisi Çeşme Yarımadası’nda, diğeri ise Küçük Menderes Havzası’nda olmak üzere iki farklı coğrafyada sistematik kuş gözlemi çalışması yapmış olmamdır. Her iki işin de tüm detayları ilgili sitelerde yer alıyor, burada daha fazla ayrıntılandırmaya gerek yok. Ama şunu söylemeden geçemeyeceğim, kuş fotoğrafçılığında tür ve yer bilgisi, doğa ile çok daha sahici bir ilişki kurmak açısından son derece önemli.

Kuşların Avrupa-Afrika göç rotasında Türkiye’nin özel bir yeri var. Özellikle Türkiye diyagonali de denilen kuzey-batı güney-doğu güzergahı üzerinde bulunan her bir sulak alanın, her bir orman alanının ayrı bir önemi var. Bu ana rotanın yanı sıra hacimleri düşük olmakla birlikte kayda değer başka güzergahlar da var, örneğin içerisinde İzmir’in de yer aldığı biri Alaçatı-Seferihisar doğrultusunu izleyen diğeri Karaburun-Küçük Menderes havzasını izleyen iki önemli güzergah daha bulunuyor. Bu zengin geçiş ortamı İzmir’de 270 kuş türünün kayıt altına alınmış olmasını sağlamış. Türkiye’nin toplam kuş türü sayısı ise 483 olarak belirtiliyor. Hemen belirtelim, Türkiye’de kuş gözlemi ve gözlemci sayısı arttıkça tür sayısı da artacaktır. Yeri gelmişken hatırlatayım, çocuklarınıza birer dürbün verin ve onlarla birlikte kuş gözlemi yapın, onları birer gönüllü kuş gözlemcisi olarak yetiştirin ve onların mutlaka kayıt almasını önerin. Ben de yaptığım tüm gözlem kayıtlarını eBird üzerinden Cornell Lab. of Ornithology veri tabanına aktarmaya özen gösteriyorum.

Benim 2012 yılından beri yaptığım gözlemler, mikro düzeyde, bu rotalar üzerinde bulunan Gediz deltası, İnciraltı lagünü ve Çatalkaya’nın birbiriyle bağlantılı olduğunu, İzmir’in merkez kent dediğimiz asıl kentsel yığılmasının içinde bulunan tek büyük açık ve yeşil alanı olan Kültürpark’ın da bu eksenle ilişkili olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle ötücülerin hareketleri izlendiğinde bile bu coğrafi ilişki rahatlıkla anlaşılıyor. Başka bir deyişle, bizlerin yeryüzünde kullandığımız güzergahların bir benzeri yukarıda var, onları kuşlar kullanıyor. Yukarıda olan bu güzergahların yerle ilişkilerini belirleyen önemli düğüm noktaları var, örneğin Kültürpark bu düğüm noktalarından birisi, bir başkası İnciraltı. Beslenme ve üreme faaliyetleri için bu düğüm noktalarının özellikle korunması gerekiyor.

Bu çalışmada, 2012 yılından beri Kültürpark içerisinde gördüğüm ve fotoğrafladığım 40 adet kuş türü bulunuyor. Ancak, belirtmekte fayda var, Kültürpark içerisinde çeşitli kuş gözlemcileri ve kuş fotoğrafçıları tarafından görülmüş ancak henüz benim görmediğim türlerin de olduğunu biliyorum, ayrıca benim de gördüğüm ama fotoğraflayamadığım türler de var, dolayısıyla ben Kültürpark’ın kuş türü sayısının 50 civarında olması gerektiğini düşünüyorum. İzmir’in tür sayısının 270 olduğu ve bunun önemli bir bölümünün su kuşları olduğu düşünülürse, Kültürpark’ın ötücü envanterinin kayda değer bir büyüklükte olduğu söylenebilir. Bu kuşların hepsinin aynı anda Kültürpark içerisinde olduklarını söylemek mümkün değil. Kimilerini ilkbahar göçünde, kimilerini ise sonbahar göçünde görebiliyoruz. Kimileri ise yerleşik, yaz kış oradalar, besleniyor ve ürüyorlar, örneğin çiğdeciler ya da yeşil papağanlar. Ağaçlara dikkatle bakılırsa, yuvalar görülecektir. Her zaman söylüyorum, burada bir kez daha söylemekte fayda var, bir ağaç bir ağaçtan daha fazla bir şey ve Kültürpark’ın sadece bizler için kullanım değeri var diyemeyiz, biz Kültürpark’ı başkaları ile paylaşıyoruz.

Fotoğrafların hepsi iyi kalitede değil, kusurları için özür diliyorum. Ben de zaman içerisinde hem daha iyi fotoğraf çekmeyi öğreniyorum, hem de kuşlara daha yakın olmanın tekniklerini geliştiriyorum. Bütün fotoğraflar kuşları doğal ortamlarında gösteriyor. Ben o doğal ortamlarda mümkün olduğu kadar farkedilmemeye özen gösteriyorum, bu nedenle Kültürpark’ın çalışanlarına da teşekkür etmek gerek, beş yıldır bana yeteri kadar katlandılar, ben de onlara fırsat buldukça kuşları anlattım. Her fotoğrafın bir açıklama bölümü var, özellikle türün tanımı ve habitatı hakkında bilgi veriyor. Bu konuda kullandığım tek kaynak ise TRAKUŞ. Keyifli seyirler.